Online Makale
Online Hizmetlere Toplu Bakış
Planlama Dergisi
| Planning. 2018; 28(1): 73-90 | DOI: 10.14744/planlama.2018.66376 | |||
Türkiye kentleşmesinin çok boyutlu sürdürülemezliğinde yeni bir yol arayışı: Orta ölçekli kentler üzerinden kır-kent dayanışma ağlarıÇare Olgun Çalışkan1, Azime Tezer21Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi-i̇stanbul2İstanbul Teknik Üniversitesi-i̇stanbul Türkiye kentleşmesinin, sadece nüfus hareketleri ve yerleşimlerin büyüklük ve yayılma etkileri bakımından değil, toplumsal, ekolojik, ekonomi-politik ve kır-kent ilişkilerine dair sorunlar içeren ve devam etmesi halinde mevcut durumu daha da çözümsüz kılacak bir gidişatı söz konusudur. Hızlı büyümeye çalışan ve neoliberal kentleşme politikalarının baskınlığına sınırlı ve yetersiz müdahalesiyle devletin de göz yumduğu bu sürdürülemez kentleşme eğilimi, gelişmekte olan ülkeler kadar dünya geneli için de benzerlikler taşırken farklı çözüm arayışlarını da beraberinde getirmektedir. Yakın gelecekte kentlerin niteliksel ve niceliksel baskı ve yayılmasının süreceği ve bu gidişata dayalı artan nüfusu en çok barındıracağı öngörülen yerleşme türü olan orta ölçekli kentlerinse (OÖK) önerilecek yeni kentleşme yaklaşımları içinde özel ve öncelikli bir yere sahip olması gerekmektedir. Şimdiye kadar nüfus ve temel sosyo-ekonomik gelişme ekseni dışında ele alınmayan OÖK, ülkemizdeki sürdürülemez kentleşme seyri için farklı potansiyeller, nitelikler ve ilişkiler üzerinden çözüm yaklaşımının temelini oluşturabilecektir. Türkiye kentleşmesinin sürdürülemezliğinde, yeni bir yol arayışı için OÖK’yi odağına alan bu çalışma bu bakımdan OÖK’nin hangi niteliksel boyutlar ile ele alındığında kentleşmede yapıcı/çözümleyici bir rol üstlenebileceğini sorgulamakta ve bu bağlamda OÖK’yi güçlü bir kır-kent ilişkisi, yerel ekonomileri canlandırabilecek, rekabetçilik yerine dayanışmayı koyan ve ağ ilişkilerine dayalı olarak tariflemeye çalışan bir yöntem denemesini içermektedir. Türkiye’de süregelen kentler ve bölgeler arası dengesizlikler, ekolojik kayıplar, kırsalın ve üretim yapılarının azalan değeri ile göç olgusu hala önemini korumaktadır. Mekânsal açıdan çok merkezli gelişim ihtiyaçlarını farklı yönleriyle içeren bu çalışma, bir yanıyla metropolleşen (büyükkentleşen), bir yanıyla da çok yönlü gelişme sorunları yaşayan kentler arasında denge unsuru olarak OÖK’yi görmekte ve bu kentler üzerinden kır-kent dayanışma ağlarının teorik-kavramsal bir arka plan üzerinden genişletilmiş okumasını yaparak Türkiye için görece özgün bir OÖK tanımı ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanın sonunda, OÖK’yi kır-kent ilişkisi ve dayanışma ağları bakımından tanımlamak için belirli adımlardan oluşan çok değişkenli bir yöntem uygulanmış, ulusal ölçekte istenilen düzeyde veri temini ve analizi yapılamamış olsa da belirli ön bulgulara ve ileriye dönük olarak çalışmanın geliştirilmesine yardımcı olacak değerlendirmelere ulaşılmıştır. Bu çalışma, gerek kentleşmede OÖK’nin yeri ve önemini gerekse taşıyacağı niteliklerin türü ve temsilinin ne denli gerekli ve bir o kadar da zor olduğunu ortaya koyması bakımından son derece önemlidir. Anahtar Kelimeler: Kentleşme, orta ölçekli kentler, kır-kent ilişkisi, dayanışma, ağlarIn search of a new approach for multidimensional unsustainability of Turkey’s urbanisation: Rural-urban solidarity networks on the basis of medium-sized citiesÇare Olgun Çalışkan1, Azime Tezer21Mimar Sinan Fine Art University-ıstanbul2Istanbul Technical University-ıstanbul The maintenance of urbanisation in Turkey appears to be on a trend whereby it will lead to further lack of solution in the existing situation not only by reason of its effect in terms of magnitude and dispersion on population movements and settlements, but on the basis of its multidimensional nature including social, ecological, economic-politic and rural-urban associations. Such a trend bears similarities in developing countries notably including Turkey and around the world and brings along with it necessities for varying solutions. The qualitative and quantitative domination of urban spaces is prescribed to continue to disperse itself in near future with small-sized cities pointed out as the type of settlement to accommodate the population increase arising from such a trend. Medium-sized cities have not been discussed outside the axes of population and basic socioeconomic development so far. However, these cities may constitute the main axis of a significant approach focusing on solutions on the basis of different potentials, characteristics, and linkages for the unsustainable course of urbanisation observed in Turkey. The study moves on to question the qualitative dimensions to be utilised in deliberations concerning medium-sized cities with a view to allowing them to assume a constructive/solution-oriented role in this respect. The study thus represents an attempt at a methodology that replaces competition with solidarity and endeavours to establish such solidarity on the basis of network-specific linkages. In this framework, the study aims to establish a relatively genuine definition for medium-sized cities to be applied in Turkey by offering a wide-scale interpretation for the networks of solidarity between rural and urban spaces through these cities on the basis of a theoretical-conceptual background. The final part of the study applied a multivariate methodology comprised of specific steps to define medium-sized cities in terms of the rural-urban linkage and networks of solidarity and even though the desired level of data acquisition and analysis could not be achieved at the national scale, the study was able to obtain specific preliminary findings and further deliberations that will assist in the prospective development of the study. Keywords: Urbanisation, medium-sized cities, rural-urban linkages, solidarity, networksÇare Olgun Çalışkan, Azime Tezer. In search of a new approach for multidimensional unsustainability of Turkey’s urbanisation: Rural-urban solidarity networks on the basis of medium-sized cities. Planning. 2018; 28(1): 73-90 Sorumlu Yazar: Çare Olgun Çalışkan, Türkiye |
| ||
Tam Metin PDF
Yazdır
Alıntıyı İndir
RIS
E-Postala
Paylaş
Yazara e-posta gönder
Google Scholar