Mikrobiyolojik Risk Temelli Hastane Yeri Seçimi: Bulanık Entropi Ağırlıklı Tip-2 Bulanık TOPSIS Yaklaşımı

Online Makale

Online Hizmetlere Toplu Bakış Online Kayıt ve Konaklama Online Bilimsel Program Dernekler İçin... Referanslarımız Telefon ve e-posta Desteği Bildiri özeti nedir? Bildiri özeti nasıl hazırlanır? Bildiri özeti örnekleri Kabul mektubu örnekleri

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi

Mikrobiyolojik Risk Temelli Hastane Yeri Seçimi: Bulanık Entropi Ağırlıklı Tip-2 Bulanık TOPSIS Yaklaşımı [Pamukkale Univ Muh Bilim Derg]

Pamukkale Univ Muh Bilim Derg. Baskıdaki Makaleler: PAJES-80524 | DOI: 10.5505/pajes.2025.80524

Mikrobiyolojik Risk Temelli Hastane Yeri Seçimi: Bulanık Entropi Ağırlıklı Tip-2 Bulanık TOPSIS Yaklaşımı

Müslüm Öztürk
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Bilgisayar Teknolojileri Bölümü, 79000 Kilis, Türkiye

Bu çalışma, sağlık hizmetlerinin etkin sunumu açısından stratejik öneme sahip olan hastane yeri seçimi problemini, mikrobiyolojik risk temelli çok kriterli karar verme (ÇKKV) yaklaşımıyla ele almaktadır. Araştırma alanı olarak Şanlıurfa’nın Halfeti ilçesi seçilmiş ve karar süreci; çevresel, ekonomik ve sosyal boyutları dikkate alan altı farklı kriter çerçevesinde değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında değerlendirilen kriterler: mikrobiyolojik risk, nüfus yoğunluğu ve talep, arazi maliyeti, ulaşılabilirlik, altyapı yeterliliği ve çevresel/afet riski olarak belirlenmiştir. Kriter ağırlıkları nesnel olarak Bulanık Entropi yöntemiyle belirlenmiş; alternatifler yerlerin değerlendirilmesinde ise belirsizlik ve uzman görüşlerindeki çeşitliliği daha etkin şekilde modelleyebilmek adına Aralık Tip-2 Bulanık TOPSIS yöntemi uygulanmıştır. Analiz sonuçları, Halfeti ilçe merkezinin (A1) tüm kriterler bağlamında en uygun hastane yeri olduğunu ortaya koymuştur. Özellikle mikrobiyolojik risk (ağırlık: 0.268) ve çevresel/afet riski (ağırlık: 0.415) kriterlerinin belirleyici rol oynadığı tespit edilmiştir. Buna karşılık, nüfus yoğunluğu ve ulaşılabilirlik gibi sosyal kriterlerin görece düşük ağırlıklara sahip olması, bölgedeki demografik yapının ve altyapı dağılımının etkilerini yansıtmaktadır. Elde edilen bulgular, benzer kırsal ve yarı-kırsal bölgelerde yapılacak sağlık yatırımlarına yönelik karar verme süreçlerinde belirsizlik altında güvenilir ve bütüncül bir değerlendirme yaklaşımı sunmaktadır. Araştırma, yalnızca hastane yeri seçimi özelinde değil, aynı zamanda afet yönetimi, çevre planlaması ve kamusal altyapı yatırımları gibi alanlarda da aralık tip-2 bulanık mantık temelli modellerin uygulanabilirliğini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler: Aralık tip-2 bulanık TOPSIS, Bulanık Entropi yöntemi, Hastane yeri seçimi, Mikrobiyolojik risk değerlendirmesi, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV)

Hospital Site Selection Based on Microbiological Risk: A Fuzzy Entropy Weighted Interval Type-2 Fuzzy TOPSIS Approach

Müslüm Öztürk
Department Of Computer Technologies, Kilis 7 Aralik University, 79000 Kilis, Turkey

This study addresses the hospital site selection problem -strategically vital for the effective delivery of healthcare services-through a microbiological risk-based multi-criteria decision-making (MCDM) approach. The research focuses on the Halfeti district of Şanlıurfa, Türkiye, evaluating five candidate locations based on six comprehensive criteria: microbiological risk, population density and demand, land cost, accessibility, infrastructure adequacy, and environmental/disaster risk. Criterion weights were objectively determined using the Fuzzy Entropy method, while the ranking of alternatives was conducted using the Interval Type-2 Fuzzy TOPSIS method to better capture uncertainty and the variability of expert opinions. The analysis revealed that the Halfeti district center (A1) is the most suitable location for a hospital when all criteria are considered. Among the criteria, microbiological risk (weight: 0.268) and environmental/disaster risk (weight: 0.415) emerged as the most influential, indicating the critical role of health and safety concerns in site prioritization. In contrast, social criteria such as population density and accessibility received relatively lower weights, reflecting the specific demographic and infrastructural characteristics of the region. The findings offer a robust and comprehensive evaluation framework under uncertainty, which can be applied to similar healthcare investment decisions in rural or semi-urban settings. Moreover, the study highlights the broader applicability of Interval Type-2 fuzzy logic-based models in areas such as disaster management, environmental planning, and public infrastructure investments.

Keywords: Interval type-2 fuzzy TOPSIS, Fuzzy Entropy method, Hospital site selection, Microbiological risk assessment, Multi-Criteria Decision Making (MCDM)

Sorumlu Yazar: Müslüm Öztürk, Türkiye

ARAÇLAR