Türkiye’de yapılmış ilaç kullanımı anket çalışmalarının analizi ve sistematik incelemesiOnur Gultekin1, Nazim Haspolat2, Bahar Cicek1, Dieudonné Havyarimana1, Ahmet Akici1, Volkan Aydin31Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı, İstanbul
2Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı, Bursa
3Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı, İstanbul
Giriş: İlaç kullanım çalışmaları (İKÇ) reçetelemeden ilaç kullanımına kadar geçen süreç ile ilgili farmakoepidemiyolojinin çeşitli yönlerine dair bilgi sunar. Bu çalışmalar çeşitli gerçek yaşam kanıtı sunan kayıt sistemlerinin yanı sıra anketlere dayalı verilerle de yürütülebilmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de anket yöntemini kullanmış İKÇ’leri incelemeyi amaçladık.
Yöntem: Ocak 1993-Mayıs 2023 tarihleri arasında çevrimiçi veri tabanları üzerinden İKÇ’lerde en sık kullanılan anahtar kelimeler taradık ve anket verisine dayalı 180 İKÇ belirledik. Söz konusu anketlerin yöneltildiği popülasyon ve sosyodemografik özelliklerini, çalışmaların yapıldığı zaman dilimini, anketin yapıldığı ortam ve şehirleri, veri toplama yöntemini, ölçek kullanımının varlığını, araştırılan ilaç gruplarını ve makaleye özgü değişkenleri inceledik.
Bulgular: İncelen makalelerin %68,3’ünün yazım dilinin İngilizce ve%91,7’sinin Web of Science platformunda medyan 1 (IQR: 1-2) atıf ile kayıtlı olduğunu belirledik.Makalelerin %21,7’sinde (n=39) farmakoloji branş katkısı bulunuyordu.Bilgilendirilmiş onam çalışmaların %59,4’ünde alınmıştı. Çalışmaların %37,8’inde hedef kitle yalnızca erişkinlerdi. İKÇ’lerin %48,3’ünün tekil ilaç/ilaç grubuna odaklı olarak incelendiğini saptadık. Çalışmaların veri toplanmasının bitimini takiben ortalama 2,5±1,9 yıl içerisinde yayına dönüştürüldüğü ve en fazla makalenin %10,6 ile 2021 yılında yayımlandığı belirlendi.
Sonuç: Sistematik incelememizde İKÇ’lerin çoğunun iyi bilinen uluslararası dizinlerde yer alması lokalölçekte yapılmış çalışmalarımızın evrensel düzeyde ilgi çektiğini ve sağlık alanındaki araştırmalar için değerli bir konumda bulunduğunu göstermektedir. İKÇ’lerde belirli bir ilaç/ilaç grubuna odaklanılması yayın için olumlu bir nitelik taşımakla birlikte dikkate değer derecede düşüklükte farmakolog katkısının olması, İKÇ’lerin iyileştirilmesi için önemli bir başka alan olarak değerlendirilebilir. (NCI-2023-12-18) Anahtar Kelimeler: İlaç kullanım çalışmaları, farmakoepidemiyoloji; anket; farmakoloji; sistematik derleme.
Systematic review of survey/questionnaire-based drug utilization studies in TurkiyeOnur Gultekin1, Nazim Haspolat2, Bahar Cicek1, Dieudonné Havyarimana1, Ahmet Akici1, Volkan Aydin31Department of Medical Pharmacology, Marmara University Faculty of Medicine, Istanbul, Turkiye
2Department of Medical Pharmacology, Uludag University Faculty of Medicine, Bursa, Turkiye
3Department of Medical Pharmacology, Medipol University Faculty of Medicine, Istanbul, Turkiye
Objective: Drug utilization studies (DUS), providing insights into various aspects of pharmacoepidemiology from prescribing to medication use, can be conducted through real-world data from health recordsand survey-based data. In this study, we aimed to describe survey/questionnaire-based DUSconducted in Türkiye.
Method: We searched online databases for the most frequently used keywords in DUSfrom January 1993 till May 2023 and identified 180 survey-based DUS conducted in Türkiye. We described DUS by their populations, sociodemographic characteristics, timeframe, setting and provinces, data collection method, medication categories, and article-specific variables were evaluated.
Results: We identified that 68.3% of the DUS were in English and91.7% were indexed in Web of Science(median 1[interquartile range: 1-2] citation). We found that 21.7% of the articles (n=39) had pharmacology affiliation. Adults are the target population in 37.8% of the studies andage and gender was not reported in 27.2% and 16.7%, respectively. The response ratewas not stated in 55.0%. We determined that 48.3% of the studies were focused on a single medication/medication group. The mean time from data collection to publication was 2.5±1.9 years, and the highest number of articles (10.6%) were published in 2021.
Conclusion: Our systematic review shows that the majority of DUS werelisted in well-known international indices, suggesting that our local studies invoke global interest and hold a valuable position in health research. Nevertheless, lack of reporting of methodological characteristics in substantial part of the studies can be considered an important room for improvement of DUS. Keywords: Drug utilization studies, pharmacoepidemiology, questionnaire; survey; systematic review.
Sorumlu Yazar: Volkan Aydin
|
|
Yazdır
Alıntıyı İndir
RIS
E-Postala
Paylaş
PubMed