Radyoterapi Alan Baş-Boyun Kanseri Tanılı Hastalarda Kserostomi Grade’i ile Parotis Bezi Radyolojik Bulguları Arasındaki KorelasyonNeslihan Atabek1, Fevziye İlknur Kayalı2, Zümrüt Arda Kaymak Çerkeşli3, Uğur Toprak41Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Radyasyon Onkolojisi Kliniği, Antalya, Türkiye
2Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Radyasyon Onkolojisi Kliniği, Ankara, Türkiye
3Süleyman Demirel Üniversitesi Hastanesi, Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı, Isparta, Türkiye
4Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyoloji Kliniği, Eskişehir, Türkiye
GİRİŞ ve AMAÇ: Baş-boyun kanserlerinin küratif definitif veya adjuvant radyoterapisi (RT) sonrasında en sık karşılaşılan kronik toksisite kserostomidir. Bu çalışmanın amacı baş-boyun kanserlerinin tedavisi için uygulanan RT sonrasında ortaya çıkan parotis bezindeki boyutsal ve parankimal değişiklikler ile klinik kserostomi derecesi arasındaki ilişkilerin incelenmesidir.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Baş-boyun bölgesine 50-70 Gy küratif RT uygulanmış 50 hastanın 43’ü larinks (%86), 3’ü nazofarenks (%6) ve 4’ü oral kavite (%8) kanseri tanılıdır. RT öncesi, RT sonrası ve tedavi sonrası 3. ay kontrollerinde çekilen bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans görüntüleme yöntemlerinden parotis bezi boyutları ölçüldü ve parotis bezi parankimi, parotit açısından değerlendirildi. Takiplerde kserostomi derecelendirilmesi Radiation Therapy Oncology Group common toxicity criteria version 2.0’a göre yapıldı. Parotis bezi boyutları, parankimal parotit, evre, cerrahi, total RT dozu, fraksiyon dozu ve eş zamanlı kemoterapinin (KT) kserostomi derecesi ile ilişkisi değerlendirildi.
BULGULAR: Yirmi bir (%42) hastada grade 1, 29 (%58) hastada grade 2 kserostomi saptandı. Grade 1 ve grade 2 kserostomi grupları karşılaştırıldığında; grade 2 grubundaki hastaların daha ileri evre, daha az cerrahi yapılmış, daha çok eş zamanlı KT uygulanmış ve parotis boyutları daha fazla oranda küçülmüş olduğu görüldü (p<0,01). Spearman ρ analizleri sonucunda kserostomi derecesi ile evre ve eş zamanlı KT varlığının pozitif korelasyonu (p<0,001); fraksiyon dozu ve parotis boyutlarıyla negatif korelasyon (p<0,001) saptanırken; radyolojik parotitis varlığı ile anlamlı korelasyon bulunamadı (p>0.05).
TARTIŞMA ve SONUÇ: RT sonrası parotis bezi boyutlarının radyolojik olarak küçülmesi kserostomi derecesi ile korele iken radyolojik parotitis durumunun klinik kserostomi derecesini yansıtmayabileceği gösterilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Baş-boyun kanseri, Radyoterapi, Kserostomi, Parotis bezi, Parotit
The Correlation of Radiological Findings of Parotid Gland with Xerostomia Grade after Radiotherapy of Head and Neck CancersNeslihan Atabek1, Fevziye İlknur Kayalı2, Zümrüt Arda Kaymak Çerkeşli3, Uğur Toprak41Antalya Education & Research Hospital, Radiation Oncology Clinic, Antalya, Turkey
2Ankara Numune Education & Research Hospital, Radiation Oncology Clinic, Ankara, Turkey
3Süleyman Demirel University Hospital, Department of Radiation Oncology, Isparta, Turkey
4Eskişehir Osmangazi University Faculty of Medicine, Department of Radiology, Eskişehir, Turkey
INTRODUCTION: The most common chronic toxicity observed in head and neck cancer after curative definitive and adjuvant radiotherapy (RT) is xerostomia. The purpose of this study is to investigate the relationships between clinical xerostomia grade and the magnitude and parenchymal changes in the parotid gland ensuing after RT that is conducted for treating head and neck cancers.
METHODS: Fifty patients with larynx (43, 86%), nasopharynx (3, 6%), and oral cavity tumor (4, 8%), who were treated with 50-70 Gy curative RT in their head and neck regions, participated in the study. Patients were scanned by computerized tomography or magnetic resonance imaging before and after RT, as well as during the third-month examinations after their treatments. Parotid gland sizes were measured and parotid gland parenchyma were assessed with regards to parotitis by analyzing the images. Xerostomia grading was carried out in accordance with the common toxicity criteria version 2.0 of the Radiation Therapy Oncology Group. Relationships of xerostomia grade with parotid gland size, parenchymal parotitis, stage, operation, total RT dosage, fraction dosage, and concurrent chemotherapy were analyzed.
RESULTS: Twenty-one (42%) patients had grade 1 xerostomia and 29 (58%) patients had grade 2 xerostomia. Compared to Grade 1 xerostomia group; Grade 2 patients were more advanced stage, had less surgery but more concurrent chemotherapy, and had further reduced parotid sizes (p<0.01). Spearman ρ analyses revealed that xerostomia grade had significant positive correlations with stage and presence of concurrent chemotherapy (p<0.001); significant negative correlations with fraction dosage and parotid sizes (p<0.001). However, xerostomia grade did not significantly correlate with presence of radiological parotitis (p>0.05).
DISCUSSION AND CONCLUSION: Reduction in the parotid gland sizes after RT treatment is correlated with xerostomia grade. However, radiological parotitis condition may not indicate the grade of clinical xerostomia.
Keywords: Head-neck cancer, Radiotherapy, Xerostomia, Parotid gland, Parotitis
Neslihan Atabek, Fevziye İlknur Kayalı, Zümrüt Arda Kaymak Çerkeşli, Uğur Toprak. The Correlation of Radiological Findings of Parotid Gland with Xerostomia Grade after Radiotherapy of Head and Neck Cancers. Acta Oncol Tur.. 2020; 53(1): 29-36
Sorumlu Yazar: Neslihan Atabek, Türkiye |
|
Tam Metin PDF
Yazdır
Alıntıyı İndir
RIS
E-Postala
Paylaş
Yazara e-posta gönder
PubMed